Johan Huizinga was een Nederlands historicus. Hij is de grondlegger van de Nederlandstalige cultuurgeschiedenis. Verder was hij cultuurfilosoof en antropoloog. Hij was zeer geïnteresseerd in kunst.
Het werk waarmee hij het meest bekend is geworden is ‘Herfsttij der Middeleeuwen’ .
Het boek is een van de grootste en meeslependste klassieke geschiedwerken. Huizinga bestudeerde de middeleeuwen anders dan veel historici voor hem. Hij vertelt geen stoffig verhaal van oorlogen en verdragen, of van landbouw en handel; hij vertelt hoe mensen in de late middeleeuwen met het leven omgingen
Een tweede belangrijk werk van hem is ‘Homo Ludens’, en dat betekent ‘de spelende mens’.
(Het woord ‘ludiek’ hoor ik niet vaak meer maar het werd in de jaren zestig veelvuldig gebruikt bij allerlei politieke acties van onder andere de Provo’s in Amsterdam).
Huizinga gaat er van uit dat de spelende mens de fundering vormt van onze cultuur. Het spel ligt ten grondslag aan dagelijkse handelingen, van baan tot ouderschap, van sportclub tot rechtszaak - waar we ons over het algemeen heel serieus op storten. We zien spelelementen dan ook in zeer uiteenlopende cultuurvormen terug. In oorlog bijvoorbeeld, of in het recht. Maar ook in de kunst, de filosofie, of in sport. De spelende mens speelt zijn cultuur. Cultuur komt niet zozeer voor uit spel, maar ontplooit zich in en als spel.
Hij maakte zich echter zorgen over de teloorgang van het spel in de westerse wereld, wat mede wordt veroorzaakt door verzakelijking en technologisering. Wanneer hij naar het ludieke gehalte van de moderne tijd kijkt, blijkt de Homo Ludens een uitstervend ras. En dat vormt een bedreiging. Omdat spel fundamenteel is in (het vormen van) cultuur, is de Homo Ludens een noodzakelijke speler in de samenleving. Zonder Homo Ludens geen cultuur. Zonder Homo Ludens geen (dans)kunst.
In dit kader is het leuk om te vermelden dat de choreograaf Juanjo Arqués zich door Huizinga liet inspireren. Hij maakte het ballet ‘Homo Ludens’ voor het nationale Ballet. Het ging februari 2017 in première.
